Воскресенье, 05.05.2024, 21:01
Hush kelibsiz Mehmon | RSS

Gipotirioz - Giyos/FORUM

[ Yangi izohlar · Qatnashchilar · Forum qoidasi · Izlash · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Endokrinalogiya » Gipotirioz
Gipotirioz
GiyosДата: Пятница, 09.03.2012, 06:34 | Сообщение # 1
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
Гипотиреоз
Гипотиреоз - клиник синдром бўлиб, организмда қалқонсимон без гормон¬лари турғун етишмаслиги ёки уларнинг биологик таъсирининг туғма даражасида пасайиши билан характерланади. Манифест гипотериоз умумий популяциялари 0,2-1%; субклиник гипотиреоз 7-10% аёлларда ва 2-3% эркакларда учрайди.
Этиология ва патогенез. Туғма гипотиреоз сабаблари қуйи¬дагилар:
- қалқонсимон без аплазияси ёки гипоплазияси
- эндемик буқоқ, ТТГ туғма танқислиги
- тиреоид гормонларга периферик резистентлик синдроми. Кўп ҳолларда гипотиреоз бирламчи бўлади, у куйидагилар оқибатида келиб чикади:
- аутоиммун тиреоидит
- қалқонсимон без резекцияси
- J131 терапия
- ним ўткир фиброз тиреоидит ёки специфик тиреоидит
- ятроген гипотиреоз (ДТБ ни тиреостатиклар билан диаг¬ностикаси)
- идиопатик гипотиреоз.
Гипотериоз патогенези асосида юқорида келтирилган жара¬ёнларнинг сусайиши ётади, яъни айрим ферментлар (ҳужайравий) тиреоид гормонлар танкислиги натижасида етишмаслиги гликоза-мингликанлар алмашинувининг бузилиши шиллиқ қаватлар, тери, тери ости ёғ клетчаткаси, мушаклар, миокард инфильттрациясига олиб келади. Сув-туз алмашинувининг бузилиши, вазопрессин ор¬тишига таъсири ва бўлмача Na уретик фактори етишмаслиги нати¬жасида янада кучайиб кетади.

Клиника. Клиник манзара турлича бўлади. Гипотиреоз билан боѓлиќ шикастларни аниќлаш учун беморларни эътибор билан сўроќ ќилиш керак. Беморлар тана вазнининг ошиши, тери ќуруќли¬ги ва зичлиги, рангининг ўзгариши (сарѓимтир), юз ифодасининг ќўполлашиши, пойафзал ўлчами катталашиши, нутќнинг норавонли¬гига шикоятлар билдиради. Ваќти-ваќти билан ўнг ёнбошида оѓриќ, кўкрак ќафасида оѓриќ, ќабзият, юрганда ћансираш бўлади. Аёлларда менструал цикл бузилиши, яъни полименорея, меномет¬рорагиядан аменореягача ўзгариши мумкин. Интеллект пасаяди, ходисаларни ќийинчилик билан анализ ќилади, хотира кескин па-саяди. Гипотиреозда шартли равишда ќуйидаги синдромларни аж¬ратиш мумкин:
- гипотермик - алмашинув синдроми: семизлик, тана ћаро¬ратининг пасайиши;
- гипотиреоиддермопатия: микседематоз ва претибиал шиш, ойсимон юз, лаб, тил шиши, тиш излари билан, тери ќопламлари¬нинг сариќлиги (гиперкаротинемия), эшитиш пасайиши, овоз хи-риллаши;
- МНС ва ПНС зарарланиши синдроми: уйќучанлик, тормозла¬ниш, хотира пасайиши, брадикардия, мушакларда оѓриќ, паресте¬зия, пай рефлекслари пасайиши;
- юрак-ќон томир системаси зарарланиш синдроми: бради¬кардия, ЭКГ да Т-тип вольтажи пасайиши ёки (-), ќон айланиш етишмовчилиги; АД пасайиши, полисерозит - текис бўлмаган бел¬гилари ћисобланади (кон айланиш системасининг гипертония ва тахикардия билан ке¬чиши мумкин);
- ошќозон-ичак тракти зарарланиш синдроми: гепатомегалия, ўт йўллари дискинезияси, ќабзият, иштаћа пасайиши, кўнгил ай¬ниши, ќайт ќилиш;
- анемик синдром: нормохром, нормоцит, гипохром темир танќис анемия, макроцитар; В12-танќислик анемияси;
- гиперпролактинемик гипогонадизм синдроми: ТРГ гиперп¬родукцияси ТТГ ва пролактин ишлаб чиќарилишига, бу эса ЛГ (люлиберин) пасайиши, яъни Ван-Вик-Хеннес-Рос симптомига олиб келади. Бунда аменорея, галакторея, иккиламчи тухумдонлар по-ликистози юзага келади;
- эктодермал бузилишлар синдроми: сочлар хира, синувчан, тўкилади, ќошлар, бадандаги турлар тўкилади, секин ўсади;
- "Бўш турк эгари" синдроми - тиреоид гормонлар пасайиши оќибатида гипофизнинг узоќ ваќт стимулланиши - гипофиз адено¬масига олиб келади. Тиреоид гормонлар терапияси натижасида турк эгари ўлчами кичраяди ва "бўш турк эгари" синдроми келиб чиќади;
- "Уйќудаги апноэ" синдроми - нафас йўллари шиллиќ пар¬дасининг микседематоз инфильтрацияси ва нафас маркази сезгир¬лиги пасайиши натижасида бўлади. Ёрќин клиник белгилар бўли¬шига ќарамай бирламчи гипотиреоз ташхис айрим ћолларда ќийин-чилик туѓдиради.
Иккиламчи гипотиреозда кўпинча гипофизнинг бошќа троп гормонлари етишмаслиги белгилари ћам учрайди. Иккиламчи гипо¬тиреоз кечишини хусусиятлари:
1) алмашинув-гипотермик - семизлик бўлмаслиги мумкин, баъзи ћолларда озиб кетиш кузатилади;
2) дермопатия унчалик ривожланмайди, даѓал шиш бўлмайди, тери ингичка, рангпар, ажинли.
3) ќон айланиш бузилиши, гипотиреоид полисерозит, гепато¬мегалия, В12-танќис анемия бўлмайди.
Кам учрайдиган, оѓир асорат - гипотиреоз кома ћисоблана¬ди, кўпинча ќарияларда узоќ ваќт диагнози аниќланмаган гипо¬тиреоз, оѓир ёндош касалликлари бўлганда ва совуќ регионларда учрайди.
Комани келиб чиќишига - совуќ олиш, барбитуратлар билан даволаниш, нейролептиклар ќабул ќилиш, интеркуррент касаллик¬лар туртки бўлиши мумкин.
Генез асосида - тўќима О2 алмашинуви ва буйрак усти бези фаолиятининг узоќ ваќт гипотериоз натижасида етишмаслиги, буйраклар гипоперфузияси, вазопрессиннинг неадекват ишлаб чиќиши (тиреоид гормонлар ва вазопрессин антогонист ћисоблана¬ди) ётади.
Клиника - гипотермия, гиповентиляция, гиперкапния, ги¬перволемия, гипонатриемия, брадикардия, АД пасайиши, ўткир сийдик тутилиши, динамик ичак тутилши, гипогликемия, юрак етишмовчилиги, МНС нинг авж олиб борувчи тормозланиши (сту¬пор, кома). Летал оќибат 80%.
Диагностика
Субклиник гипотериознинг гормонал текширувлари ТТГ кўта¬риши, Т4 нормада.
Манифест гипотериоз - ТТГ кўтарилиши, Т4 пасайиши
Иккиламчи гипотериоз - ТТГ пасайиши, Т4 пасайиши.
Туѓма гипотиреозни скрининги - бола туѓилгандан 4-5 кун ўтгач плазмадаги ТТГ миќдорини аниќлашга асосланган. Агар ТТГ нормада ёки пасайиш бўлса, ТРГ билан синама ўтказилади - бирламчи ва иккиламчи гипотиреозни ќиёсий ташхислаш маќсадида аввал ТТГ миќдори аниќланади, ТРГ 200 мкг вена ичига юборилгандан 30 даќиќа ўтгач яна текширилади.
Бирламчи гипотериозда - ТТГ 25 мМЕ/л ва ундан ортиќ оша¬ди; иккиламчи гипотериозда - ТТГ миќдори ўзгармайди.

Патогенезга асосланган гипотериоз таснифи:
- бирламчи (тиреоген)
- иккиламчи (гипофизар)
- учламчи (гипоталамик)
- тўќима (транспорт, периферик гипотиреоз).
Оѓирлик даражалари таснифи:
- латент (субклиник) - ТТГ кўтарилиши; Т4 нормада
- манифест - ТТГ кўтарилиши; Т4 пасайиши.
Клиник белгилари:
- компенсацияланган
- декомпенсацияланган
- оѓир кечиши (асоратланган) - оѓир ћолатлар, яъни кре¬тинизм, юрак етишмовчилиги, полисерозитлар, гипофизнинг икки¬ламчи аденомаси.
Гипотиреозни даволаш. ћамма формаларида L-тироксин билан ўринбосар терапия ќўлланилади. Даволаш кичик дозалардан бошланади: ќа¬рияларда 12,5 мкг/сут, юрак патологияси бўлса 6,25 мкг/сут. Эрталаб овќатдан 30 даќиќа олдин. Доза секинлик билан ошириб борилади: ёшларда 3-4 ћафта давомида, кексаларда 2-3 ой даво¬мида. Ёндош юрак етишмовчилиги бўлса 4-6 ой давомида ушлаб турувчи дозага етказилади. Умумий L-тироксин дозаси 1,6 мкг/кг (аёлларда ўртача 100 мкг/сут, эркакларда 150 мкг/сут) ћисобланади.
Оѓир ёндош патологияда 0,5 мкг/кг. Семизликда 1 кг "иде¬ал тана вазнига” ћисобланади. Янги туѓилган болаларда тана вазнига 10-15 мкг/кг ва болаларда 2 мкг/кг. ҳомиладорликда 45% гача, бунда ТТГ ва Т4 миќдорини 2 ойда 1 марта текшириш лозим.
Буйрак усти бези етишмовчилиги (Шмидт синдроми) ќўшилганда
да¬волашни ГКС препаратдан бошланади, компенсацияга эришгач L-тироксин ќўшилади. Агар 4 ойдан кейин ТТГ нормага келмаса, дозани яна 25 мкг га оширилади.
ТТГ нормаллашганда, ќайта текшириш 6 ойда 1 марта, ке¬йинчалик 1 йилда 1 марта ўтказилади. Ёши ўтган сари тиреоид гормонларга эћтиёж камаяди.
Комани даволаш. Бир суткада вена ичига тироксин 250 мкг дан ћар 6 соатда юборилади, кейин оддий ўринбосар терапияга ўтилади. Т3 100 мкг ошќозон зонди орќали, кейинчалик 12 соат¬да 25-50 мкг берилади. Шу ваќтнинг ўзида ћар 2-3 соатда 10-15 мг преднизолон ёки 50-75 мг гидрокортизон, мушак орасига эса 50 мг гидрокортизонни 3-4 маћал/сут, 2-4 кундан кейин дозани камайтирилади. Ќуйиладиган суюќлик миќдори 1 л дан ошмаслиги керак. Баданни пассив иситиш (чойшаб билан ўраш) тавсия эти¬лади.
Туѓма гипотериоз - болаларда кўп учрайдиган ЌБ касаллик¬ларидан бири.
Диагностика. қон таћлили (товондан олинади) туѓилгандан кейин 4-5 кунлари ќилинади. Чала туѓилган болаларда 7-14 сут¬калар оптимал муддат ћисобланади.
ТТГ < 20 мМЕ/л - норма
ТТГ > 20 мМЕ/л - ќайта текшириш лозим
ТТГ > 50 мМЕ/л - гипотериозга тахмин ќилиш мумкин
ТТГ > 100 мМЕ/л - гипотериоз
ТТГ 20-50 мМЕ/л ва Т4<120 нмоль/л бўлса, Л-тироксинга кўрсатма ћисобланади.
ТТГ > 50 мМЕ/л Л-тироксин билан даволашни кечиктирмай бошлаш керак, терапия бошлангандан сўнг 2 ћафта, 1-1,5 ойдан кейин чин туѓма гипотиреозни транзитордан фарќлаш учун куза¬тиб борилади.
1 ёшли болаларга L-тироксинни 2 ћафта давомида бериб, сўнг ТТГ ва Т4 аниќланади. Кўрсаткичлар нормада бўлса, даво¬лаш тўхтатилади.
Даволаш: L-тироксин 25-50 мкг/сут (ёки 8-12 мкг/кг/сут).
 
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Endokrinalogiya » Gipotirioz
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск:
Flag Counter