44 qism

            Mana hozir uyga qaytish uchun mashinaga o’tirdim. O’zi bir yilda bu yoda nima qildim? O’zimga shu savolni rosa ko’p beraman. Uydan ketib nimaga erishdim. Nimaga erishmoqchi bo’ldim. Bir qarasa to’g’ri qilganman diyman. Lekin. Shu lekinlar ko’p bo’ladi. O’rganganim cho’ponlik qilish bilan o’t o’rish bo’ldimi? Exxx. 1 yilda qancha yoqotishlar, qancha asabiylashishlar bo’ldi. .. (Shu bir yilni yodimdan chiqarmasam kerak. Yahshi xotiralar qoldi. Hozir yana eslayman.)....

            Usha kuni telefonimdagi sms larni o’qib bo’lib choyxonaga qaytdim. Ertasi kuni yana tepga chiqdim. Yana smslar kegan. O’qidim. Shu payt Aziz tel qildi. Boshida g’alati gaplashdi. Shu vaqtni o’zida Dilshod ham tel qildi ikkinchi liniyaga. Omadim.Azizni oldida akamni ovozi eshitilib turardi. Qatekan dib so’ravurardi. Koshki man qattaligimni bilsam. (keyinchalik so’ravoldim, lekin hich kimga etmadim). Aziz gaplashishi g’alati edi. Tinchlikmi didim. U nimadir dimoqchi ham bo’ldi. Lekin orqada akam nimadir didi. Sal eshitganim janozasini o’qiganimizni etma. Ko’ngli sinadi digani bo’ldi. Telefon qo’limdan tushib ketdi. Yerdan telefonni oldim. O’zimni hech nima eshitmagandeee yana gaplashvurdim. Qattandir Dilshod ham yugurib keldi. G’oppor telini omadi didi. Akam biza gaplashvomiza digandan keyin jim bo’ldi. Unga ham telefonni berishdi. Uniyam diliga tugib qo’ygan gaplari ko’p ekan. Rosa gapirdi. Ora orada so’kib ham o’tdi. (Ikkinchi liniyadan Saida opa teefon qildilar. Omadim.) Keyin akam oldilar. Kalam joyida va joyida emasligi bilan qiziqib ko’rdilar. Albatta bunda hich qanaqa javob olomadilar. Qataligimni so’rashdi. Nu usha javob bilmiman. Uzoqdaman. Tog’li joylarda. Telefonni onamni oldiga olib kirishdi. (Man tepada turvurib oyoqlarim og’rib ketidi.). Onamga oldinro kirib tayinlashganmi mani eshitib o’zlarini yoqotib qo’ymadilar. Nu gapirishlarida man bilan birinchi marta gaplashayotgan aksentlari bor edi. Manga bilinvotudi. Sal yig’lash qildilar. Adam bo’ldi qil digan ovozlari ham eshitildi. Nu ular man bilan gaplashmadilar. (Usha Saida opa bilan yaqinliklari taxmini juda ham yaqinlashvotgandi). Gplashasizmi diyishgani javoban, keyin o’zim alohida dib qo’ya qoldilar. Man etdim antena yo’q dib. Ushanga o’chiq didim. Telefon qib turaman dib qo’b qo’ydim.

            Tuppa tuzuk odamni o’ldiga chiqarvorishibdi. Qanaqasiga? Axir adam bilardilarku ketganimni. 10-15 kun yo’q bo’sen o’ldi ekande... Yoki ochiqchasiga mandan yuz o’girdilarmi. Bir begona ayolni dib. Ha mayli. Yaxshiyam ketganim. Bo’masa soxta olamda yurgande bo’lardim. Kim nima disa disin. Man qaytmiman. Hich qachon. Bir kun birrovga borib bergan pullarini oldilariga qo’yib kelaman. Manga kerakmas (Bunaqa mani yo’q qilish uchun ketadigan pul). Exxx hafsalam pir bo’ldi. Uydagilarni sog’inganim nima bo’ldiyu mani o’ldirishgani nima bo’ldi. Qattanam telefon qildim. Undan ko’ra yurvursam bo’masmidi dib o’yladim. Keyin Saida opaga ham telefon qimadim. Dilshod etib qo’yar. Gaplashdiku.

            Cho’ponlik qilish oson dib bo’midiyu, lekin ma’sulyati katta. Qarab turish kerak. Bo’ri keb qoladi har zamon. Bilmadim choyhonachini tanbal o’g’li  ham man kegandan keyin man bilan cho’ponlik qilishga kirishib ketdi. Choyhona Karim aka hayron. Nuqul mani maqtiydi. Oyog’in yengil keldi dib. Man nima qildim hayronman. U mandan shaharni ko’p so’ridi. (qiziqsa kerakde). Manam qanaqa bo’sa shunaqa qib etib berdim. Bitta qiziq voqea bo’ldi. Kechasi bo’rilar ko’p kelardi. Galma galdan qo’rani paylardik. Qo’limizda miltiq bor. Man miltiqni ishlatishni bilaman. Zokir (tanbal bola) bilmasakan. O’rgatishdi. Ustoz cho’ponlar bor. Qo’y boqishni sir asrorlarini o’rgatib turishdi. Zokir ancha qo’y boqishni o’rgandi. Uni ishonib kechasi qo’riqchilikka qo’yishdi. Bo’ri kevotganda itlar akilaydi. (Itlar ham eshshakde eshshakde. Bo’ribosar ekan. Bu digani otasi bo’ri onasi it. Ikkalasini chatishmasidan paydo bo’gan hayvon. Ustoz cho’ponlarni etishicha bunaqa naslni olish qiyinakan. It kuyikib qoganda (qo’shilgisi keb qoganda) tog’ni tepasiga olib chiqisharkan. Keyin ushatga boylab qo’yisharkan. Erkak bo’ri uydagi xotinini aldab uhlatib, keyin itni hidini olib kelarkan. (Uydan 7 qadam chiqsa bo’ydoqde) Keyin tanisharkan. "qoshilarkan”. Shu momentda cho’ponlar ushatda bekinib turisharkan. Bo’ri "ishini” qilib bo’lishi bilan yugurib chiqib itni olib ketisharkan. Bo’rini quvlab tashasharkan. Agar shu paytda chiqishmasa bo’ri itni o’ldirib ketarkan (qanaqa vahshilika). Bo’ri bilarkande. O’z nasli o’zlaridan kuchli bo’lib tug’ilishini. Cho’ponlar it tug’guncha unga ko’z quloq bo’b yurisharkan. Bo’ri baribir itni o’ldirishga harakat qilishi mumkin bo’larkan. Usha it vaqti soati yetib tug’sa bo’ri uchun fojiya ekan. Bo’ri bunga chiday olmasakanmi, yoki qarindoshlari oldida yuzi shuvit bo’ladimi. Bilmadim. Ishqilib o’zini o’ldirarkan. (Nu da uyda xotini ko’chada bola ortirvoganini bilsa a a tamomde, xotini o’ldiradi. Shunga tinchgina o’zimni o’ldirib qo’ya qoliy disa kerak). Keyin tug’ilgan bo’ribosar luboy bo’rini tinchitadigan bo’ladi. Bo’rilar uni ko’rsa tiraqaylab qochadi). Bo’ribosarlar bo’rini quvlab ketishadi. Nu bo’rilar ham "qo’y” emas. Hammasi bir vaqtda bir tomonda kelishsa. 2 tasi u yoqdan kesa 1 tasi orqadan keladi. Ishqilib Zokirni ismeni edi. Itlar akilashdi. Man turib chiqdim. Qo’rani qaradim. Qo’ylarni orasida bo’ri yo’qmi, qo’ylarga tegmabdimi dib (Agar tekkan bo’sa, o’lvotgan bo’sa, so’yvorish kerak. Harom o’lmasligi kerakde.). Qo’ylar joyida. Zokir o’tovni oldida miltiqni ko’tarib anqayib yuribdi. Man 100 metrcha uzoqdaman undan. Shu oldidan bitta bo’ri chqib qoldi. Man ot dib baqirdim. Uyam sharta qo’liga miltiqni olib "mana sanga” dib miltiqni otdi (Miltiqdan o’q otmadi. Miltiqni o’zini otdi.) Miltiq to’g’ri bo’riga tegdi. Miltiq og’ir narsade. Yomon tegdimi, ili man yugurib kevotganimni ko’rdimi bo’ri qochdi. Bu payt itlar qaytib kelishdide shu bo’rini orqasidan ketishdi.... Exx Zokir a didim.

            Bahorda qo’ylarni haydavoramiz yangi maysalarni yeb yurvurishadi. Rosa tog’larni aylanamiz o’ziyam. Bunaqa zo’r havo bo’masa kerak. Rosa mazza qildim. Yozda qishlik uchun o’t g’amlash kerak. O’t o’rimi boshlandi. Oxx ana endi cho’ponlikkk. Issiqda o’t o’rish. Mazzzaaa xaqiqiy. Mana qiyin paytlar.... Charchashlar. Kechasi yana bir hillarida qo’rani qo’riqlashga turaman. Bir kun kechasi turdim. Ot minib oldim. Aylanib yuribman. Ko’zlarimga gugurt cho’p tirab olganman. Ular ham sinib ketvoti. Uyqu kelishi ming. Qatandir bitta cho’loq bo’ri keb qoldide. Itlar yugurdi. Manam orqasdan ot choptirdim. (oldingi safar shuni otganimda o’lmay qolgandi. Bu safar o’ldiraman didim.) Cho’loq bo’sa ham zo’r yugurvoti. Tog’da ot yugurishi albatta tezamas. Lekin yetib ovomiza. Itlarimiz ham negadir sekin yugurvoti. Otishga imkoniyat PAAAQ. Ux tegmadi. Ammo ot cho’chib ketdi. Shartta to’xtab qoldi. Otdan yiqildim. Tog’dan pastga dumaladim.

Davomi tez kunda....

(C) Giyos@mail.ru

45 qism (mobil versiya)

 
Otdan yiqildim. Dumaladim. Nechidir metr pastga tushib bitta daraxtga ilinib qoldim. . . 
Ko'zimni ochsam qishloqdaman. 2 kun yotibman. Tabib otaxon shu yerda ekanlar. Oyog'imga bog'lam qo'yganlar. Qo'limga ham. Sinibdi. Qattu dumalabmande. Yotar paytim boshlandi. 20 kun zo'rg'a yotdim. Zerikkanimdan hayol suraman. Ha bir narsa esimga tushdi. Cho'ponlikni boshlaganimdan 2 oy o'tib Lobarga tel qildim. Endi va'dam bor edi "man do'stlarni hech qachon unutmayman" degan. Shuni uchun bir hol ahvol so'radim. Nu gaplashdik. Hol ahvol so'radim. Erini so'radim. Yurgan ekan. Keyin "plan"larni so'radim. 5 oylik bo'b qoldi didi. UZI ga tushibdi. O'qil qizligi bilinmabdi hali. (manga qiziq ham emas.) keyin yana ubu gaplani gaplashdik. Hursand bo'ldi. Undan keyin Saida opaga, uydagilarga, Aziz, Dilshodga yana boshqalarga tel qildim. Hol ahvol digande. 
Mana hozir oyog'im yuromiy xonadan tashqariga zo'rg'a xassa bilan chiqvomman. (har holda beshikni imkoniyatlari mani karovatimda yo'q). Zokir oldimga kelib turadi. Nimagadir qachon Toshkentga qaytishimni so'rivuradi. Man qattan bilaman dib ketqazvoraman. Hafa bo'b chiqib ketadi. Tabib otaxon suyakni tez bitkazadigan dorilaridan olib keldilar. Naqd 20 kunda tayyorladilar. Zapasda turganini yaqinda ishlatvorishibdi. Bu dori ham achchiqro ekan. 10 kun ichib keyin bog'lamlani olib tashadik. Yana nimadir berdilar. Ushani surdim. Boshida oqsoqlanib yurdim. 1 hafatada oldingidan ham zo'r yuguradigan bo'ldim. Yana tog'ga qo'y boqgani ketdim. Manga pul kerakmasdi. Shuni uchun man ishlaganimga qo'y berishardi. Mana man bu yoqga keganimga 1 yilcha bo'b qoldi. 10 ta qo'yim bor. Obshiyni ichida yuradi. Ketadigan paytim sotib ketvuraman. Ovqat yashash joy bor. Kiyim kechak olib kelishadi. Uyam tekin. 

Cho'ponlikga qaytganimdan Zokir hursand. Nu u o'zi uncha dangasa tanbal emas ekan. Prosta Choyhonachi sal oshirib gapiradigan odatlari borakan. Oldin ishchang, chaqon bola bo'gan ekan. Bitta sinfdosh qizini yaxshi ko'rarkan. Usha qizni oilasi Toshkentga ko'chib ketishibdi. (ushanga mandan so'ravurarkande Toshkent qanaqa dib). Endi u sevgisiga yaqin bo'lish uchun o'qishga ketaman dibdi. Lekin yuborishmabdi. Mana keyin boshlanibdi tarki dunyo qilish. Har hil narsa ham ichirib ko'rishibdi. Lekin sevgiga qarshi davo borakanmi? Yo'q kaneshna. Kottalaram biladi buni. Nu chiqmagan jondan umid diyishadiku. Boshqa narsa dib o'ylashganmi? Bilmadim. Tabib otaxon ham kelgan, lekin dardini chunmadilar. Sevmaman uni dib ham etmagan. (Otaxon bilganlar. Lekin sevgini davosi yo'qligini ular ham biladilayu, bir paytlar yosh bo'lganlarku) Ushandan keyin Zokirni ruhiyati o'libdi. Orzu havaslari toshga armon bo'lib yozilibdi. Hm. Qattu sevarkan (yaxshiyam man sevmiman). 
Tarki dunyo qiganidan keyin unga tanbal nomini berishibdi. Sevaman dib hich kimga etmabdi. Etganda balki ubu yo'lini qilisharmidi. Har holda uyalgan bo'sa kerak. Yana sal qo'rqoqroq. Otkaz bervorishadi, oxirgi tomchi umidimni ham so'ndirishadi dib o'ylaganmi. Bilmadim. 
Manga uni bitta etib yuradigan monologi yoqardi. Ko'p etardi:

"Sevardim, sevardi, sevardik. Ikkimiz bir birimizsiz hech kim. Senga aytmadim sevishim, sen aytmading menga sevishing. Armon bo'ldimi bu muhabbat 2 miz uchun. Balki faqat men uchun. Seni ko'rmoqlik eng katta orzuyim. Senga erishish meni hayotim. Sen ketding olislab, sen ketding yiroqlab. Mensiz, menga befarq, menga aytmay, qalbim jarohatlab. Qon to'ldi bag'rimga. . . "

shunaqalar edi. Hammasini eslolmadim.

Davomi tez kunlar! 

46 – qism

            "Sen olisdasan, yiroqlarda. Qalbim ham sen bilan ketgan ushatlarga. Qani edi qaytarsam ikking. Orzu bo’lmasdi armon. Yashayman seni deb, yashayman sen uchun. Seni sog’indim. Seni sog’indim. Bir marta eslasam tugamas hech, hotramga yoqilgan olov. Istamayman seni yoqotish. Kutgin borarman seni yoningga… Qanot qoqayapman sen tomonga…”

            Zokir Toshkentga ketayotganida shu monologni etib ketdi. Ha uni O’qishga kirish uchun tayyorlov kursiga borsin didim. Choyhanchik amakini ko’ndirdim. Hamma o’qish pullarini o’zim to’liman didim. Qo’ylarimni sotdim. Pulini shundo olib Zokirga berdim. O’zimda hich narsa qomadi. Lekin Zokir albata bu yahshilikizni qaytaraman dib ketdi. Mayli kotta odam bo’b ketsa hursand qilar.

                Ozgina vaqt o’tdi. Manga juda pul kerak bo’ldi. Juda ham. Hich yonimda bir so’mim qomabdi. Usha narsani omasam bo’masdi. Hich kimdan yordam so’ragim kemadi. Bu yoda ham boshimga ko’p narsalar yog’ildi. O’zi dunyoda Odamdan chidamli jonzot yo'q ekan. Boshi toshdan ham qattu. Tosh sinib ketardi odamzod boshiga tushgan tashvishlarga. Odam boshi sinmidi. Har qancha dard alam uni darz kettira ham olmidi. Mani boshim qanaqa ekan bilmadim. Manga pul kerak. Hmm. Nu nimagaligini etsam. Bittasini yahshi ko’rgan "buyumini” sindirib qo’ydim. Endi to’polon qivoti. O’zi aybdorde. Oyog’imni tegiga qo’yib qo’ydi. Man bosdim. Ushani to’lab ber dib mazgi qoqvoti. Man oylik oily beraman disam yo’q hozir diydi. Bunaqa noqulay holatga tushmagandim. Ertaga bozordan yengisini olib kelarkan. Hozir ushani 1 soatda bervorishim kerak. Kimdan olishni ham bilmiman. Choyhanchik amakidan so’romiman. O’g’illariga man dib qancha pul bervordimde. Yana o’zlaridan so’rasam jinni bo’bti diydilar. Vooo!!! Adam bergan puldan olib turaman. Keyin yana joyiga qo’yib qo’yaman...

            Mana manimcha 50 000 so’m yetadi "buyumiga”. Yerdan topib osenam sanab ber diyrmidi. Yo’q. Sanab ol diyrdi. Nima farqi bor. Ona tilidan imtixon topshirvommanmi? Sanash kerak bo’sa sanimande... iyy pulni orasida oq qozg’oz nima qivoti. Adam tiqvoribdilarde... ichida yozig’i ham borakan. Nima dib yozilibdi...:

            "O’g’lim bilaman hozir san uydan uzoqdasan. San ketvotganini bilvomman. Puling ham bordir. Lekin ishdan bo’shagansan, uncha puling yo’q. Man sani ketgazgim yo’q o’zi. Lekin san bu gap so’zlarga chidomisan. Man sani otangman. Sani bolaligindan bilaman. Qiyinchilik chiqsa qochib qutilasan. Kurashmisan. Shuning uchun senga bu pulni qo’yvomman. San bu pulga muhtoj bo’lganingda ishlatishingni ham bilaman. Ushanga pulni orasiga xat yozib qolirdim. Shu pulni ishlatvossan, demak qiynalibsan. Bilmiman hozir san man haqimda nimalar o’ylavosan. San ketishing bu faqat san uchun foyda. Gap so’zlar bo’masin dib Saidani ham mahalladan ko’chirishga yordam berdim. Yolg’iz ayol. Uni ko’chirmasam mahalladagilar san bilan qo’shib yeb qo’yishardi. Rahmim keldi. Ham sanga gap so’z bo’midi. Bilaman o’rtalaringda hech narsa bo’magan. Lekin hammaga birma bir tushuntira olmaymanku. Qo’ldan kegancha yordam qildim. O’g’lim shu xatni o’qigan bo’lsang endi uyga qayt. Sanga pul kerak bo’libdi, ishlatding. San uyga keraksan. Mani boshimni egik qima. Mahallada bolasi qochib ketibdi digan gap man uchun fojeya!”.

            Hm. Adam hammasini oldindan bilgandek. Saida opamni ham mani dib ko’chiribdilar. O’rtalarida hech narsa yo’q demak. Qiziqku. Man har hil hayollarga borib yuribman. Da mani o’ldiga ham chiqarishgandi. Yana tirildim. Otam qanaqa qib boshini ko’tarib yurgan ekana usha payt. Bu joylarini alam paytida kimam o’lardi. Mayli mana 50 000 ni bervorsam uyga qaytishimga 50 000 qolarkan. Endi uyga...

            Hamma bilan xayrlashdim. Hamma ko’zida yosh bilan xayrlashvoti (Ketvotganimga hursandligilardan yig’lavosilami dib hazillashib qo’yaman). Ketishimni bilgandek Tabib otaxon ham kelibdilar. Choyxonada osh yedirishdi. Birinchi kun keganimdaka qib pishirishibdi. Osh yeb oq yo’l tilashdi. Qo’limga ikkita non tutqazib keyin "tepporishdi”. . .

             Mana hozir uyga qaytish uchun mashinaga o’tirdim. O’zi bir yilda bu yoda nima qildim? O’zimga shu savolni rosa ko’p beraman. Uydan ketib nimaga erishdim. Nimaga erishmoqchi bo’ldim. Bir qarasa to’g’ri qilganman diyman. Lekin. Shu lekinlar ko’p bo’ladi. O’rganganim cho’ponlik qilish bilan o’t o’rish bo’ldimi? Exxx. 1 yilda qancha yoqotishlar, qancha asabiylashishlar bo’ldi. .. (Shu bir yilni yodimdan chiqarmasam kerak. Yahshi xotiralar qoldi.

            Uyagilarni man qanchalik sog’ingan bo’sam ular ham mani shunchalik so’g’inganmikan. Aziz jo’jacha qanaqa ekan. Ancha o’zgargandira? Uyga sovg’alar bilan kirib kelaman digandim. Afsus nasib qilmabdi. Mayli achinmiman. Man o’zimni o’ylab ketvordim. Uydagilarni o’ylamadim. Bu dunyoda faqat man emasku. Man o’zim uchunmas ota onam uchun ham yashashim kerakku. Mani o’ldiga chiqarishganda qanchalar yig’lashgandir. Hozir o’lib tirilib kevotgandek bo’lamana. G’alati qarashsa kerak. Baribir hamma trikligimni bilganu. Baribir yomon narsa tez esda qoladi. Anu g’iybatchilar bandasini gaplariga dosh berolsam bo’ldi.

            Mahallamga yetib keldim. Aziz bilan Dilshodga keldim dib etaman. Mani kutib omasa, to’satdan kirib borsam uydagilarni mazzasi qochib qoladi... mana telefon qigandim Aziz bilan Dilshodni ham eshitib mazasi qochdi. 5 minutda kelisharkan. Lekin ular anchaaa uzoqda ishlavotudi... 15 minutda yetib kelishdi...

            Ooo so’rashishimizni!!! 1000 yil bir birimizni ko’rmagandek. Dilshod bisotidagi barcha so’kishlarni manga podarka qildi. 1 yillikni yig’ib yurgan ekan. Aziz nima diyishini bilmidi. Uchovlon uyga ketdik. Yo’lda ko’plar bo’zrayib qaravoti. Odam ko’rmaganmi yoki G’opporni ko’rmaganmi. Dilshod ahamiyat berma didi. Sekin obketishvoti... boshimga bir narsa tegdi... TOSH!!!.... orqamdan bitta amaki otdilar. "Padaringga lanat sandaka bolani...” shu gap ham eshitildi. Orqaga qaytmoqchidim. Dilshod qo’limdan ushlab qoldi. Nimag manga unaqa munosabat qilishvoti? Hayronman. Uyga bir ammalab yetib oldim. Kechasi kesam bo’larkan.

            Onamni ovozlari eshitildi. Sog’inganim... Yuragim ovozi kuchaydi. Yuragim qinidan chiqib, onamni mandan oldin ko’rishga oshiqar edi. Man yuragim bilan musobaqalashvotgandek... kim birinchi boradi... Onamni ko’rdim... yo’q... odam bir yilda bunchalar tez qarimaydi. Yuzlaridagi ajinlar... bunchalar ko’payib ketdi... sochlarida qora tola qolmabdi hisob. Nimalar qilib qo’ydimaaaaaaa. Kechiring onajon. Man beboshni kechiring. Sizga boshqa undan qilmayman. Shunaqa ham ahmoq bo’lamanmi? Tosh otgan amaki xaq. Manga tosh emas shlakablok yoki kamida pishgan g’isht otish kerak edi.

            Uyga ham joylashib oldim. Nimagadir hich kim o’lganim haqida indamadi. Kelishib olishgandirde. Huddi man bilmidigande. Mayli nima bo’sa ham. Hammasi to’g’ri bo’sa kerak.

            2 hafta o’tdi....