Суббота, 20.04.2024, 19:02
Hush kelibsiz Mehmon | RSS

To'g'ri ichak kasalliklari - Giyos/FORUM

[ Yangi izohlar · Qatnashchilar · Forum qoidasi · Izlash · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Xirurgiya » To'g'ri ichak kasalliklari
To'g'ri ichak kasalliklari
GiyosДата: Среда, 07.12.2011, 07:05 | Сообщение # 1
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
Тўѓри ичак касалликлари
Тўѓри ичак касалликлари проктология ќисмига ќарашли бўлиб (грекча proctos – тўѓри ичак ва logos – фан), проктология тўѓри ичак ва унинг атрофидаги тўќималари касалликларини этиологияси, патогенези, диагностикаси ва даволаш усулларини ўрганади.
Тўѓри ва чамбар ичак касалликлари ќадим замон шифокорлари, хусусан, Гиппократ (эрамиздан олдинги 460-377 й.й.), Цельс (эрамиздан олдинги 20-30 й.й.), Ибн-Сино (эрамиздаги 980-1037й.й.) томонидан ўрганилган. Шунга ќарамасдан, проктология бўйича биринчи китоб «Тўѓри ва орка чиќарув тешиги касалликларини ўрганиш ва даволашга ќўлланма», И.Г. Карпинский муаллифлигида факатгина 1870 йилда Петербургда нашр ќилинган.
Проктологик касалларни (тўѓри ичак окмалари) даволаш учун ихтисослашган биринчи тиббий муассаса 1835 йилда Лондондаги авлиё Марк госпиталида ташкил ќилинган. Россияда проктология бўйича биринчи илмий маќолалар 1830 йилдан бошлаб чиќа бошлаган (Бутновский, Соломон, И. Буяльский, С.П. Федоров). Тўѓри ичак касалликлари диагностикаси ва даволаш усулларини мукаммаллаштиришда Ф.В. Вишневский (1874-1948), В.Р. Брайцев (1878-1964), С.И. Спасакукоцкий (1870-1943), С.А. Холдин (1896-1976) лар улкан ћисса ќўшганлар. А.Н. Рыжих (Москва) ва А.М. Аминев (Куйбышев тиббиёт институти) лар бу соханинг охирги салмокдор олимларидан ћисобланадилар. 1965 йилда РСФСР соѓлиќни саќлаш вазирлигининг проктология бўйича муаммоли илмий текшириш лабороторияси клиникаси билан биргаликда очилган. Республикамизда С.Н. Наврузов раћбарлигидаги проктологик марказ ва Наманган вилоятида касалхона бор.
Умумий касалликлар таркибида проктологик касалликлар тахминан 1 % ташкил ќилади (овќат ћазм ќилиш аъзолари касалликлари ичида эса тахминан 14 % ).
Анатомик-физиологик маълумотлар
Тўѓри ичак (лотинча rectum – тўѓри) аслида тўѓри эмас, балки S- симон йуналишга эга (агар ён томонидан ќаралса), юќори катта ќисми думѓаза эгрилигини такрорлайди. Куймич суяги учи соћасида тўѓри ичак Яна эгилади ва нисбатан калта бўлган бу ќисми орќа чиќарув тешигида тугайди. Тўѓри ичакнинг юќори ќисми III думѓаза умуртќаси сатћида сигмасимон ичакка ўтади. Шу жой алохида клиник аћамиятга эга бўлиб, ичакнинг ректосигмоидал ќисми деб аталади.
Тўѓри ичак узунлиги 17-22 см бўлади ва 3 ќисмдан иборат:
1. Ампула усти ќисми – узунлиги 5-6 см булиб ќорин пардага ўралган, унчалик катта бўлмаган тутќичи бор.
2. Ампуляр ќисми (ёки ампула) 10-12 см бўлади. Юкорисида бу булимни олдинги девори эркакларда тўѓри ичак – сийдик ќопи чуќурчаси, аёлларда тўѓри ичак – бачадон чуќурчаси хосил килувчи ќорин парда бурмаси билан ќопланган булади. Ампуланинг катта ќисми ќорин парда ортида жойлашган.
3. Чот кисми, ёки анал канали (сфинктерлар зонаси). Узунлиги 2-4 см. Тугри ичак касалликларининг тахминан 80 % анал канали ва унинг атроф тукималарида жойлашган булади. Анал канали узгарган тери, яъни анодерма билан копланган булади. Анал каналининг ташки охири орка чикарув тешиги (анал тешиги) хисобланади (бошкача айтганда linea anocutanta). Анал каналининг юкори охири аноректал линия (чизик) хисобланади (linea dentatа, linea pectinata). Шу жойнинг шиллик каватида 8-14 та буйлама бурмалар (columnae rectalis Morgagni) хосил булиб, улар пастда, аноректал чизик сатхида анал каналининг думбокчалари билан тугайди. Думбокчалар орасида юпка пардасимон клапанлар булади (vаlvulae semilunares). Анал каналидаги буйлама бурмалар Морган бурмалари, улар орасидаги чукурчалар эса Морган крипталари деб аталади. Морган бурмалари пастда йугонлашган айлана мушак тутамлари билан кушилади ваш у жой тож деб аталади (pecten).
Тугри ичак функциялари: абсорбцион (даво хукналари), резервуар (захира) ва эвакуатор. Тугри ичакнинг асосий функцияси юкоридан келаётган нажас ва елларни табиий дефекация акти руй берганга кадар ушлаб туришдир. Шу нарсани (фекал) контененция деб аталади. (лотинчадан continentia – уз-узини назорат). Контененцияни йукотиш хар бир бемор учун жиддий муаммо хисобланади. Исталган одам тугри ичак сфинктери функциясини, яъни контененцияни, йукотишдан кура кул ёки оёкдан махрум булишни афзал курар эди. Тугри ичакнинг кискич аппаратида ток ва жуфт мушаклар ажратилади. Тугри ичакнинг ички айлана мушак кавати ампуланинг пастки кисмига келиб калинлашади ва анал каналининг юкорисига келиб силлик мушак толаларидан халка хосил килади – бу ички сфинктердир (m. Sphincter ani interna). Бу сфинктерни кисман коплаб ва ундан дисталрок – тугри ичакнинг ташки сфинктери (m. Sphincter ani externa) жойлашади. Ташки сфинктер инсон иродасига буйсинади ва кундаланг-таргил мушакларидан тузилган булади. Иккала сфинктер толалари орасидан орка тешикни кутарувчи силлик му-шакларининг (m. Levator ani) толалари утади.
Тугри ичакнинг кон билан таъминланиши 5 та артерия оркали амалга оширилади:
1. Ток юкори тугри ичак артерияси (a. rectalis superior - ARS)– пастки туткич артериясининг охирги тармоги хисобланади (a. mesenterica inferior).
2 Жуфт урта тугри ичак артерияси (a. rectalis media - ARM) – ички ёнбош артериядан тармокланади (a. iliaca interna).
3. Жуфт пастки тугри ичак артерияси (a. rectalis inferior- ARI) – ички уят артериядан тармокланади (a. pudenda inferior).
Веноз кон окими тугри ичак деворидан копка (дарвоза) венаси ти-зимига – юкори тугри ичак венаси оркали ва пастки ковак вена тизимига – урта ва пастки тугри ичак веналари оркали амалга ошади. Иккала курсатилган вена тизимлари уртасида куплаб анастамозлар мавжуд (портоковал анастомозлар). Бутун портал тизимдагидек, юкори тугри ичак венасида клапанларнинг йуклиги, тугри ичакнинг дистал кисмидаги веналарда тургунлик ва кенгайишлар булишига мойиллик келтиради. Хуллас, тугри ичак деворини эгаллаган веноз тур, айникса, ичакнинг дистал кисмида геморраидал халка сохасида зич жойлашган пастки ковак вена ва дарвоза веналари уртасидаги катта богловчи коллектор хисобланади. Ушбу бакувват портоковал анастамозлар у ёки бу веноз тизимда кон окимига тусик булганда кенгайиб кетади.

Геморрой – тугри ичак каверноз таначаларини ва веналарини варикоз кенгайиши булиб, улар тугунлар куринишида анус сохасига буртиб туради. «Геморрой» атамасини тиббиётга Гиппократ киритган, грекча haemo – кон, rrheo – окиши деган маъносни англатади. Касалликка мойиллик келтирувчи ва келтириб чикарувчи куплаб сабаблар 2 гурухга булинади:
1. Тугри ичакни, орка чикарув тешигини ва уларнинг веноз тизимини тугма узига хос тузилиши.
2. Эндо – ва экзокрин омилларнинг кейинги зарарли таъсирлари.
Замонавий клиник карашларга кура геморройга геморроидал тугунлардаги хилма хил патологик жараёнларни оид деб караш лозим (кон кетиш, ички тугунларнинг тушиши, тромбоз, яллигланиш, ташки тугунларнинг некрози ва йиринглаши, атроф терининг мацерацияси ва хакозолар). Геморрой билан вояга етган одамларнинг 10 % дан купроги огрийди, тугри ичак касалларининг эса 40 % ни ташкил килади. Адабиётлардаги маълумотларга асосланган холда геморрой келиб чикишини тушунтирадиган куйидаги назарияларни келтириш мумкин:
1. Аноректал соха веноз тизимининг тугма етишмовчилиги назарияси
2. Механик назария – унга кура веноз босими ошиши муносабати билан геморроидал веналарда варикоз узгаришлар булиши айтилади.
3. Эндоген ва экзоген интоксикация назарияси.
4. Усма назарияси – унга кура геморрой усма хисобланади.
5. Инфекцион назария.
6. Геморройнинг невроген, нейро-кон томирдан келиб чикиш назарияси.
Бу назарияларнинг хар бирида тухталиб утиш зарур. Барча назариялар геморрой келиб чикишини факатгина веноз тизимидаги узгаришлар билан боглаб тушинтиришга харакат килади. Аммо, хаммага маълумки, касалликнинг хос клиник белгиси алвон рангли кон кетиши булиб, бу холатни веноз тизим патологияси билан боглаш кийин. Геморроидал тугунларнинг патологик анатомиясини ургандагина Ушбу холатга тушинтириш топилди. Шундай булиб чикдики, геморрой ривожланиши асосида каверноз таначалар венулаларидаги кон окими бузилиши ётар экан, шулар геморроидал тугуннинг субстрати булиб хизмат килар экан. Табиийки, геморроидал (горсимон) таначалар тирналганда ёки жарохатланганда алвон рангли кон окади, чунки у ерга тугридан тугри артериал кон келиб тушади. Энг таркалган назариялардан бири геморрой ривожланиши тугри ичак ва анал тешиги веноз тури ривожланишидаги тугма нуксонлардан келиб чикиши хакидаги назариядир. Механик назария геморрой нокулай иш шароитидан келиб чикишини таъкидлайди: огир мехнат, узок вакт утирган ёки тик турган холатда ишлаш, узок пиёда юриш билан боглик булган мехнат, сурункали кабзиятлар, хомиладорлик, ички аъзолар касалликлари – упка (зурикиб йуталиш), жигар, юрак (кон окими етишмовчилиги), буйраклар, бачадон ва йулдошлари, простата бези, сийдик чикарув найи (торайиш, кучаниб сийиш), корин бушлиги усмалари.
Баъзи касалликлар, масалан, хафакон (гипертония) касаллиги, юрак-упка касалликларида кон айланишининг катта айланасида тургунлик булиши хам геморрой ривожланишига олиб келиши мумкин. Бундай холларда геморрой асосий касалликнинг симптомларидан бири булади ва оператив даволанмайди (агар асоратлари булмаса!!!). А.М. Аминев геморрой ривожланишининг сабаби икки моментли дефекация деб хисоблайди.
Геморройни ички, ташки ва аралаш турлари булади.

Клиник кечиши ва шакллари
Геморрой дарак берувчи белгилар даври билан бошланади (анал тешиги сохасида нохуш сезги, енгил кичиш, дефекация актининг бироз кийинлашиши). Бу давр бир неча ойдан бир неча йилларгача давом этиши мумкин. Кейинчалик кон кетиш пайдо булади ва бир хил холларда, узок давом этаётган геморройда анемия ривожланиши мумкин. Сурункали геморрой анал тешиги сохасидаги огриклар (дефекация вактида ва пархез бузилганда) билан кечади. Кейинги даврда ички геморроидал тугунларнинг ташкарига тушиб колиши кузатилади. Геморройдаги симптомлар триадаси: тугун (шиш), огрик ва кон кетиш. Инфекция кушилганда → огрик ва ачишиш → тугунларнинг кисилиши ёки тромбози ёки яллигланиши → йиринглаш жараённинг параректал тукималарга утиши → параректал абсцесслар → жигар абсцесслари хосил булиши билан септикопиемия, дарвоза венаси тромбози.

Ички геморроидал тугунлар тушишида 4 та боскич ажратилади
(Брайцев В.Р. буйича):
1. Тугунлар дефекация пайтида тушади ва кейин мустакил тугриланиб кетади.
2. Тугунлар кучаниш (дефекация) вактида тушади, лекин мустакил тугри-ланмайди.
3. Тугунлар пиёда юрган вактда тушиб колади ва бемор узи тугрилаб куймагунча тугриланмайди.
4. Тугунлар доимо тушиб туради ва тугрилаб куйилгандан кейин хам яна тушиб колаверади.
Геморроидал тугунлар тромбози (уткир тромбоз) анал сохадаги кучли огриклар билан кечади. Баъзи холларда, геморроидал тугунлар яллигланиши перианал соха шиши ва тугунлар некрози билан кечиши кузатилади. Бунда одатда ички тугунларда асосий жараён булади, ташки тугунлар эса жараёнга иккиламчи кушилади.
Уткир геморройнинг 3 та огирлик даражаси ажиратилади:
I даража – ташки геморроидал тугунлар улчами унчалик катта эмас, зич эластик консистенцияда, улар тишсимон линиядан пастда жойлашган, палпацияда огрикли. Перианал соха териси бироз кизарган. Хос шикоятлар – дефекация вактида куйдирувчи огрик сезиш ва кичишиш.
II даража – перианал соханинг купрок кисмида анча ривожланган шиш, кизариш. Шу сохани палпация килганда ва тугри ичакни бармок билан текширганда кучли огрикли. Беморлар анал тешиги сохасидаги кучли огрикка шикоят киладилар, айникса, пиёда юрганда ва утирганда.
III даража – анал тешиги атрофидаги тукималар «яллигланган шиш» билан копланган. Бу соха палпацияда кучли огрикли, шу сабабдан тугри ичакни бармок билан текширишнинг имконияти йук. Анал тешиги сохасида, анал каналидан тушиб турган, тук кизил ёки кукимтир кизгиш рангли ички геморраидал тугунлар куриниб туради. Уз вактида даволанмаса тугунлар некрозга учраши мумкин.
Диагностика. Анал тешигини четлари йириб очиб курилганда геморроидал тугунлар кукимтир рангли, юмшок эластик консистенцияли, шиллик кават билан копланган, буртиб турувчи хосилалар куринишида булади. Кейин тугри ичакни бармок билан текшириш ва ректороманоскопия килиш зарур. Бармок билан текширганда каттиклашган геморроидал тугунларни, сфинктер тонусини ва ёндош бошка касалликларни аниклаш мумкин. Ректороманоскопияда тугри ичак шиллик каватининг холати ва ёндош касалликлар аникланиши мумкин. Тугунлар тромбозида ректороманоскопия уткир жараён бартараф булгандан кейингина бажарилиши лозим. Геморройни анал ёрмаси, полип, парапроктит, ворсинкали усма, тугри ичак саратонидан таккосий диагностика килиш керак.

Геморройни даволаш
Геморройни бошлангич боскичларда консерватив даволаш керак, бунга дефекация актини ва нажас консистенциясини пархез йули билан меёрлаштириш киради. Гигиеник режимга риоя килиш зарур, дефекация актидан кейин тахоратланиш ёки кутарилувчан душ килса булади. Уткир геморройда хам консерватив даво килинади: микрохукналар, шагамчалар, кучсиз марганцовкали илик ванначалар. Кучли огрикларда оралик сохасига аввалига совук, аналгетиклар, кейин эса киздирувчи компресс килинади. Геморраидал тугунлар тромбозида магнитотерапия хам яхши ёрдам беради. Геморройда гемокоагуляция механизмининг махаллий бузилишлари урин тутгани туфайли комплекс давога гливенол хам киритилади. Балик мойи ва Вишневский малхами билан килинадиган микрохукналар яхши таъсир курсатади. Сурункали геморройда, качонки факатгина конаб туриш булса, тугунлар тушиши булмаса склеротерапия утказса булади (этил спирти, карбон кислота билан ментол, фенол, шафтоли мойи ва ментол аралашмаси ва бошкалар).
Геморрой буйича операцияларнинг 100 дан ортикрок тури мавжуд булиб, лекин улардан купчилиги бугунги кунда факат тарихий ахамиятга эга. Хозирги кунда энг самарадор операция усуллари – Миллиган-Морган буйича геморроидэктомия ва шу операциянинг I, II вариант модификациялари (проктология ИТИ) хисобланади.
Операцияга абсолют курсатмалар
1. Консерватив даво билан тухтатиб булмайдиган геморроидал кон кетишлар, анемия даражасининг ошиб бориши.
2. Катта геморроидал тугунлар борлиги, дефекация актининг бузилиши, тез-тез булиб турадиган кон кетишлар, яллигланишлар, тушишлар, кисилиб колишлар.
3. Гигиенани бузувчи, огрик чакирувчи ва бошка нокулайлакларни келтириб чикарувчи тугунларнинг салга ёки доимий тушишилари.
4. Консерватив даво фойда бермайдиган геморроидал яралар, малигнизация гумони.
Нисбий курсатмалар
1. Унча катта булмаган ва кам хуруж берадиган геморроидал тугунлар.
2. Такрорланадиган кон кетишлар.
3. Доимий булмаган, лекин тез-тез буладиган тушишлар.
4. Тез-тез яллигланувчи якка геморроидал тугунлар.

Уткир ва сурункали парапроктитлар (тугри ичак окмалари)
Парапроктит – тугри ичак ёки анал тешиги атрофида жойлашган ёг тукималарининг носпецифик йирингли яллигланиш жараёнидир. Халк орасида 0,5 % одамларда учрайди, мехнатга лаёкатли ёшли инсонлар орасида, турли маълумотларга кура, 6,1-22,4 % учрайди. Уткир парапроктитда йирингли бушлик очилиб ички тешик бартараф килинмаган холларда, кейинчалик шу беморларнинг 50-100 % ида тугри ичак окмалари шаклланади. Тугри ичак окмалари буйича операциядан кейин 15-30 % беморларда касаллик кайталанади ва 5-33 % беморларда анал сфинктер етишмовчилиги кузатилади. Эркакларда бу касаллик аёлларга нисбатан 1,5:1 дан 4,7:1 нисбатда. А.М. Аминев маълумотларига кура 90 % беморлар 20-60 ёшда булган экан.
Этиология ва патогенез. Парапроктит аралаш микрофлора билан чакирилади. Купинча (98 % беморларда) йирингли учокда текшириш килинганда стафилококк билан ичак таёкчаси усиш беради – бу носпецифик парапроктит, специфик булса – туберкулез, актиномикоз булади. Инфекция параректал ёг тукимасига анал безлар, тирналган шиллик кават оркали, хамда шу билан бирга, гемотоген ва лимфоген йуллар билан яллигланган кушни аъзолардан утиши мумкин. Бунда тугри ичак шиллик пардаси тирналиши (айникса орка девордаги) мухим урин тутади, чунки у ердаги крипталар кенг ва чукур булади (хар бир криптага 6-8 анал бези очилади). Хазм булмаган овкат булакчалари, нажаснинг каттик булакчалари дефекация вактиди шиллик каватни жарохатлаши мумкин. Ёт жисмларнинг (балик суяги, мева данаклари ва бошкалар) тугри ичак деворини жарохатлаши хам баъзида парапроктит ривожланишига олиб келиши мумкин.
Хирургик операцияда тугри ичакнинг жарохатланиши, хар хил бошка жарохатланишлардан кейин хам парапроктит ривожланиши мумкин. Микрофлора вирулентлик даражасига ва организмнинг реактивлигига боглик холда жараён чегараланган (кайсидир бир сохада), ёки таркалган (бир неча соха) булиши мумкин.
Парапроктитнинг классификацияси:
Этиологик омилга кура – носпецифик, специфик ва постравматик.
Абсцесслар, инфильтратларнинг жойлашуви буйича – тери ости ва шиллик кават ости, утиргич-тугри ичак, тос-тугри ичак, тугри ичак орти.
Уткир парапроктитнинг клиник кечиши
Касаллик одатда уткир бошланади, продромал даврдан сунг – 3 кунда тана харорати кутарилиши, титрок, тугри ичакда, ораликда кучайиб борувчи огриклар. Ушбу симптомларнинг намоён булиш даражаси хар хил булиши мумкин, бу нарса жараённинг жойлашувига, микрофлорага ва организм курашувчанлигига боглик. Баъзи холларда клиник кечишида умумий интоксикация белгилари биринчи уринга чикиб, махаллий симптомлар эса парда ортида колгандай булади. Бу купинча жараён параректал ёг тукимасида чегараланган абсцесс шаклида эмас, балки флегмона шаклида ривожланганда кузатилади. Жараён таркалиб бориши билан беморнинг умумий ахволи ёмонлашади: холсизлик ошиб боради, иштаха йуколади, кечкурунлари титрок, кучли терлаш. Йирингли жараён чегараланиши билан огриклар кучайиб, «лукилловчи» хусусиятга эга булади. Агар шу пайтда адекват даво утказилмаса, абсцесс тугри ичак бушлигига ёки тери оркали ташкарига ёрилиши мумкин.
Йирингли бушлик очилгандан кейин касалликнинг 3 хил натижаси кузатилиши мумкин:
1. Тугри ичак окмаси шаклланиши (сурункали парапроктит).
2. Кайталанувчи, хуружлар берувчи парапроктит ривожланиши.
3. Тузалиш.
Уткир парапроктит давоси – хирургик.
Хирургик муолажанинг биринчи боскичида – йирингли бушликни очиш ва найчалаш. Бунда 2 хил кесим тавсия килинади: радиал ва ярим ойсимон. Радиал кесим купрок тери ости ва шиллик кават ости парапроктитларида кулланилади, чунки окма йули анал сфинктердан ичкарида жойлашган булади. Бунака кесим сфинктер толаларига жарохат етказмайди. Ярим ойсимон кесим ишеоректал, пельвиоректал ва ректоректал парапроктитларда кулланилади.
Хирургик муолажанинг иккинчи боскичи – окманинг ички тешигини бартараф килиш.
Сурункали парапроктит утказилган уткир парапроктитнинг натижаси хисобланиб, ички деворида ички тешик булиши, окма йули ва атрофидаги перифокал яллигланиш, ичак деворидаги, тос ёг тукималарида чандикли узгаришлар булиши билан, хамда анал тешиги сохасидаги терида ташки тешик (тешиклар) булиши билан кечади. Касалликнинг куп учраши беморларнинг шифокорга кеч мурожат килиши билан боглик. Беморлар купинча йиринги бушлик мустакил очилганда (ёрилгандан) кеийн мурожат килишади. Факатгина 40 % беморлар уз вактида шифохонага келади ва шулардан 20 % адекват даво олади (ички тешиги бартараф килиш билан).

Окмаларнинг этиологияси ва патогенези буйича классификацияси:
1. Тугма.
2. Ортирилган – травматик, симптоматик-яллигли, усмали.
Инфекция хусусиятига кура: вульгар, анаэроб, специфик (сифилис, актино-микоз ва туберкулез).
Анатомик белгиларига кура:
1. Тугри ичак бушлигига нисбатан:
а. Тулик (ички ва ташки) – 2 та тешиги бор – тугри ичак деворида ва терида.
б. Нотулик – ички деворида ички тешик бор ва ташки тешик йук.
2. Ташки анал сфинктерига нисбатан – интрасфинктер, трансфинктер, экст-расфинктер.
3. Бирламчи жараённи жойлашувига буйича – тери ости, шиллик кават ости, ишеоректал, пельвиоректал.
4. Рентгенологик маълумотларга кура: содда – тугри чизикли, мураккаб – спирал, белбогсимон, шохдор, бушликлар билан.
5. Клиник кечишига кура – уткир парапроктитлар, сурункали парапроктитлар (окмали, окмасиз, кайталанувчи).
Клиник куриниши. Яллигланиш жараёнинг узок давом этиши беморларда асабийлик, таъсирчанлик, уйкусизлик, бош огриги, мехнатга лаёкатнинг пасайиши, невростения, импотенцияга олиб келиши мумкин. Сурункали парапроктитда купинча тугри ичак ва сигмасимон ичак шиллик каватида яллигланиш жараёни хам кузатилади. 70 % беморларда проктит ва проктосигмоидит белгилари аникланади. 30-40 % беморларда касаллик сурункали кечади ва куп йиллар хуруж бермайди. 60 % беморларда сурункали кайталанувчи парапроктит кузатилади, яъни бор булган окма заминида хуружлар булиб туради.
Диагностика: анамнез суриштириш, курик, окма йулини зонд билан текшириш, фистулография, ректороманоскопия, сфинктерометрия, кук буёк (синька) билан текшириш.
Параректал окмаларни даволаш
Даволашнинг ягона радикал усули – хирургик. Тугри ичакда окма борлиги ёки йиринг ажралиб туриши хирургик даволаш учун курсатма булиб хизмат килади. Сурункали парапроктит билан огрийдиган беморларда операция килиш муддатлари куйидагича булиши мумкин:
1. Сурункали парапроктит хуружида – шошилинч операция.
2. Парапроктитнинг уткир ости кечишида (инфильтратлар булганда) – 1-3 хафта давомида фаол яллигланишга карши терапия, кейин операция.
3. Сурункали кечганда – режали операция.
4. Тулик ремиссияда, окма йули беркилиб ички тешиги аникланмаса, операция кейинги касаллик хуружигача колдирилади.
Тугри ичакнинг интрасфинктер окмаларида куйидаги операциялар кулланалади: окмани тугри ичак бушлиги томонга кесиб очиш, окмани кесиб олиб ташлаш, окмани кесиб йирингли бушликларни очиш ва найчалаш.
Трансфинктер окмаларда: окмани кесиб олиб жарохат тубини тулик тикиш, жарохат тубини кисман тикиш, йирингли бушликларни очиш ва найчалаш.
Экстрасфинктер окмаларда:
а. Рыжих усули (окма кесиб олиб ташланади ва улчамли орка сфинктеротомия бажарилади).
б. Окмани кесиб олиб ташлаш ва сфинктерни тикиб бутунлигини тиклаш.
в. Окма йулидан лигатура утказиб даволаш.
Анал канали ёрмалари
Анча кенг таркалган касаллик булиб, учраши буйича геморрой ва парапроктитдан кейинги уринда туради. Купрок урта ёшдаги одамлар огрийди (20-60 ёш). Купрок (60-70 wacko аёлларда учрайди. Ёрмаларнинг этиологияси турли хил булиб, бир нечта келиб чикишини тушунтирувчи назариялар бор: механик, инфекцион, нейрорефлектор.
Механик назария – нажасдаги каттик моддалар (суяк, писта пучоги, мева данаклари) таъсирида шиллик кават жарохатланиши.
Инфекцион назария – анал безлардаги инфекцион жараён таъсирида ёрма хосил булиши. Яллигланиш жараёни таъсирида фиброз узгаришлар булиб шиллик кават эластиклиги бузилади ва ёрма шаклланади.
Анал ёрмаларда бадном халка юзага келади: ёрма → огрик → ёрма. Даволашда шу халкани йукотиш лозим.
Шиллик кават ёрилишининг бевосита сабаби булиб купинча кабзият (ич котиши) хизмат килади, камрок холларда эса ич кетиши, тугри ичакни инструментал текширишлар, тугиш ва умумий жисмоний зурикиш таъсирида хам ёрма пайдо булиши мумкин. Бундан ташкари анал сохаси кичимаси, кондиломалар, проктитларни хам узига яраша урни бор. Йугон ичак касалликларида (уткир колит, проктосигмоидит, сурункали колит) кабзият билан кечганда анал ёрмалари хосил булиши мумкин.
Анал ёрмалари купинча (92 wacko орка ямок сохасида, соат миллари буйича 6 да жойлашади ва хар доим буйлама йуналишди булади. Ёрманинг узунлиги, уртача, 1 см, кенглиги 1-2 мм булади.
Ёрманинг клиник куриниши.
«Кесилгандай», «куйдирувчи», «санчикли» огриклар, кон кетиш, сфинктернинг давомий спазми. Умуман симптомлар триадаси хос булади: дефекация вактида ёки ундан кейин огрик, сфинктер спазми ва дефекация вактида кам микдорда кон кетиши. Узок давом этган ёрмаларда анал тешиги чандикли торайиши (пектеноз) мумкин. Огриклар одатда думгаза ва ораликка узатилади. Огриклар таъсирида дизурик белгилар, ичак санчиги, дисменорея, стенокардия булиши мумкин. Дефекация вактида огрик булиши уткир ёрмага, дефекациядан кейин булиши – сурункали ёрмага хос булади. Шуни алохида таъкидлаш лозимки, беморлар огрик булишидан куркиб камрок хожатга чикишга харакат килишади. Бунинг натижасида кабзият ривожланиши мумкин.
Консерватив даволаш: ванналар, иситувчи муолажалар, махаллий дарсонвализация, УВЧ, диатермия, спазмолитиклар, 20 % кумуш нитрати эритмаси билан, 5 % ли йоднинг спиртли эритмаси билан, 10 % фенол ва бошкалар билан куйдириш, А.М. Аминев усулида новокоин-спиртли блокада.
Оператив усуллар:
1. Ёрмани оддий кесиб олиб ташлаш
2. Ёрмани кесиб олиб урнини тикиш.
3. Габриэль усулида ёрмани крипта билан биргаликда кесиб олиш.
Оператив даволашга курсатмалар:
1. Сурункали анал ёрмаларида консерватив даволашнинг самарасизлиги.
2. Пектиноз (торайиш) билан асоратланган анал ёрмаси.
3. Окма бмлан асоратланган анал ёрмаси.
4. Ёрманинг бошка оператив даволаш лозим булган касалликлар (геморрой, полип, окма ва бошкалар) билан бирга келиши.
 
ГостьjnkjnkjnjkДата: Суббота, 11.05.2013, 01:36 | Сообщение # 2
Группа: Qadrli mehmon





nlknlknlknlkkln

Добавлено (11.05.2013, 00:36)
---------------------------------------------
menda gemorroy kasalligi boshlanayotganini sezyabman togrisi shifokorga borishga uyalyabman,,,, nima qilsam buladi iltimos yordam beringlar!!!!!!!!!

 
GiyosДата: Суббота, 11.05.2013, 08:22 | Сообщение # 3
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
Uyalmasdan borish k.k. Kormasdan davo aytib bolmaydi.
Hech qachon uyalmang. Borganizda hech kim kulmaydi va togri maslahat beriladi.
 
MehmonДата: Среда, 22.05.2013, 21:18 | Сообщение # 4
Группа: Qadrli mehmon





ичим котиёткани учун шифокорга борган эдим,шифокор дори ёзиб берди лекин дори ёрдам бермади..нима килсам булади?агар даволанмаса нималарга олиб келади?
 
GiyosДата: Среда, 22.05.2013, 23:21 | Сообщение # 5
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
Ich ketishi qoldirilmasa, organizmda suvsizlanish darajasi oshib ketadi. Va holsizlik paydo bolib, ish faoliyatiz ishdan chiqadi.
Yana qayta boring.
 
MehmonДата: Среда, 05.06.2013, 08:16 | Сообщение # 6
Группа: Qadrli mehmon





янги келин хозир югон ичаг тугма узун булганлиги сабабли кесиб олишди энди канча вактда согайиб кетиши ва хомидор булиши мумкун.
 
MehmonДата: Воскресенье, 14.07.2013, 00:54 | Сообщение # 7
Группа: Qadrli mehmon





dumbada dum qismi 5 oy b6ldi tuzalib yana yiringlayapti.operatsiya qilish shartmi
 
MehmonДата: Вторник, 13.08.2013, 21:30 | Сообщение # 8
Группа: Qadrli mehmon





ассалом алекум менда утирганимда ел бехос чикиб кетяпти озгина кичиш хам бор кандай даволаса бди
 
GiyosДата: Вторник, 13.08.2013, 21:55 | Сообщение # 9
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
6 ] Mehmon [05.06.2013,
07:16]
янги келин хозир югон ичаг
тугма узун булганлиги
сабабли кесиб олишди энди
канча вактда согайиб
кетиши ва хомидор булиши
мумкун.

Operatsiya qilgan xirurg bilan maslahatlashishiz kerak.

[7 ] Mehmon [13.07.2013,
23:54]
dumbada dum qismi 5 oy
b6ldi tuzalib yana
yiringlayapti.operatsiya qilish
shartmi

Konservativ davo yordam bermasa, operatsiya qilish kerak.

8 ] Mehmon [Сегодня,
20:30]
ассалом алекум менда
утирганимда ел бехос чикиб
кетяпти озгина кичиш хам
бор кандай даволаса бди
Sizda orqa chiqaruv teshigi kuchsizlanishi bo'lishi mumkin. Proktologga uchrashasiz. Qichishish, parazitar kasallikdan bo'lishi kerak. Axlatni gelmentga tekshirtirib ko'ring.
 
MehmonДата: Суббота, 24.08.2013, 23:30 | Сообщение # 10
Группа: Qadrli mehmon





Assalomu alekum!
Kecha ertalab anal teshigimi chap tarafida shish paydo bo'ldi (uzumsimon taxminan radiusi 0,7x0,5 sm). Bugun doktorga uchradim. U FARFIUN (suyuqlik ekan) va ANESTEZOL (svicha) yozib berdi. Qabul qilyabman. (bugun qabul qilganim birinchi kun, shish kecha paydo bo'lgan). BU SHISH NIMA O'ZI? MANGA AYNAN SHU SHISH HAQIDA MALUMOT BERIN, UNI DAVOLASH, OLDINI OLISH, SABABLARI, YAXSHI MUTAXASIS BORMI(Fargonada). KIMGA UCHRASHIM MUMKIN. Faqat tezroq iltimooos, OLDINDAN RAHMAT! Ilohim bemorlarga shifo bersin!
 
GiyosДата: Воскресенье, 25.08.2013, 07:36 | Сообщение # 11
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
Salom. Anal teshigidan chiquvchi xosilalar, tomirlar hisoblanadi. Sizdagini aynan ayta olmayman. Ko'rmasdan aytish qiyin. Farg'onada bu soha mutaxasislaridan tanishim yo'q edi.
Hosila, yani gemaroy haqida yuqorida ma'lumot berilgan.
 
MehmonДата: Воскресенье, 25.08.2013, 12:53 | Сообщение # 12
Группа: Qadrli mehmon





O'ziz qayerdansiz? Qayerda ish joyiz?
 
GiyosДата: Воскресенье, 25.08.2013, 18:16 | Сообщение # 13
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
Man Toshkentdaman. Hali talabaman. ToshMida
 
MehmonДата: Суббота, 31.08.2013, 15:07 | Сообщение # 14
Группа: Qadrli mehmon





gemaroyga relif degan svecha qoyishni maslahat beriwdi nechi kun undan foydalanish kerak ozi yaxshi foyda beradimi yana qanaqa dorilar foydali?
 
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Xirurgiya » To'g'ri ichak kasalliklari
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск:
Flag Counter