Пятница, 03.05.2024, 19:30
Hush kelibsiz Mehmon | RSS

Gepatitlar, Gepatit A,E - Giyos/FORUM

[ Yangi izohlar · Qatnashchilar · Forum qoidasi · Izlash · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Infeksiyon kasalliklar » Gepatitlar, Gepatit A,E
Gepatitlar, Gepatit A,E
GiyosДата: Понедельник, 17.09.2012, 01:29 | Сообщение # 1
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
2. ВИРУСЛИ ГЕПАТИТЛАР
Умумий тавсиф
Вирусли гепатитлар – одамда турли вируслар чакирадиган, турлича юкиш механизмига ва окибатга эга булган юкумли касалликлар гурухи хисобланади. Улар циклик кечиб, касаллик чакирувчи вируслар гепатотроп хисобланади ва клиникасида марказий уринни жигар зарарланиши эгаллайди
Эпидемиологияси
Сурункали жигар патологияси булган кишиларда ВГ маркерларини аниклаш частотаси (айникса HCV)юкори булади (75¬80%гача)
Гемодиализдаги, аъзолар трансплантацияси, гематологик стационарлардаги беморларда зарарланиш эхтимоли жуда катта (17 дан 90%гача).
Купинча HBV ва HCV гепатоцеллюляр карциномада хам аникланади (90%гача).
Охирги йилларда баъзи вирусларнинг мутацияланиш хусусияти аникланди (айникса HBV), бу эса уларни аниклашни кийинлаштиради, онадан (ВГВ билан касал онадан ёки HBVташувчидан) вертикал йул билан касалликнинг утиши ¬ болада сурункали гепатитнинг эрта ривожланишига олиб келади.

Вирусли гепатитлар
Нозологик шакллари:
А, В, С, D, Е, G ва TTV

Таснифи (классификацияси):
Клиник белгиларнинг якколлиги ва туликлигига караб:
1. субклиник
2. клиник: сариксиз, яширин, сарик, фульминант
Циклик кечиши буйича:
1. уткир
2. чузилувчан
3. сурункали
Огирлиги буйича:
1. енгил шакли
2. урта огир шакли
3. огир шакли
4. фульминант шакли

Бемор холатининг огирлик критерийлари. Вирусли гепатит билан огриган бемор огирлик холатини бахолашда:
- интоксикация
- геморрагик синдром
- биохимик бузилишлар - умумий билирубин ва протромбин индекси ахамиятли хисобланади.

Асоратлари:
1. уткир ва уткир ости гепатодистрофия – уткир энцефалопатия: УЖЭ (ОПЭ) 1-2 (прекома) ва УЖЭ (ОПЭ) 3-4 (кома)
2. рецидивлар ва хуружлар (клиник ва биохимик)
3. ут йулларининг функционал ва яллигланиш касалликлари

Окибатлари:
- Тузалиш
- Колдик белгилар (гепатомегалия, реконвалесценция)
- Чузилувчан (затяжной) гепатит
- Симптомсиз вирус ташувчанлик
- Сурункали персистирловчи ва
- сурункали фаол гепатит
- Жигар циррози
- Бирламчи жигар раки
- Ут йуллари зарарланиши билан кечадиган аралаш инфекциялар

Вирусли гепатит А
Фекал – орал механизм оркали юкадиган уткир вирусли инфекция. Касаллик циклик кечиши, паренхиматоз гепатит ривожланиши ва баъзи холларда сариклик билан характерланади.
Этиологияси
Гепатит А вируси (ВГА, HAV)-энтеровируслар туркумига мансуб булган пикарновируслар оиласига киради, размери 27 нм атрофида ва бир занжирли РНКдан иборат.
Хона хароратида бир неча хафтагача, 4°да – бир неча ой, 20°да - йиллаб, 60°гача киздирилганда улмайди.
Кайнатилганда 5 мин да, хлорамин билан ишлов берилганда – 15 мин да улади. Формалинга, УФ-нурланишга сезувчан.

Эпидемиологияси
Касаллик манбаи: касал одам
Юкиш йули: фекал-орал
Сарик шакли 10-15% холларда учрайди
Бемор сарик олди даврида юкумли хисобланади
Узок вакт ташувчилик кузатилмайди
Тератоген хусусиятга эга эмас, онадан болага утмайди

Юкиш омиллари
Овкат махсулотлари
Сув
«ифлос куллар касаллиги»
Сезонга богликлик
«болалар коллективи касаллиги»
Берилувчанлик (восприимчивость) - абсолют

Иммунитет
Бир ёшгача булган болалар касалланмайди
Купинча 3-14 ёшдаги болалар касалланади
Уткир инфекциядан сунг – умрбод иммунитет колади
Катталар 30 ёшдан сунг кам касалланади

Патогенези
Огиз Ошкозон ингичка ичак жигарда портал кон айланиши алохида гепатоцитларнинг некрози иммун система активацияси лимфоцитларнинг махсус сенсибилизацияси вирусга карши антителаларнинг ишлаб чикиши (анти-HAV) ичакка вируснинг тушиши ахлат билан ажралиши

Клиникаси
Уткир циклик кечиши.
Касаллик даврлари:
Инкубацион даври – 7-50 кун (15-30 кун)
Продромал (сарик олди) даври
Авж олиш (сариклик) даври
Реконвалесценция

Продромал давр:
• Диспептик
• Гриппсимон
• Астено-вегетатив
• Латент
• Аралаш

Махсус симптомлар:
• Пешоб туклашиши
• Ахлат рангининг окариши
• АлАТ ва АсАТ, тимол синамаларининг ошиши
• Конда богланмаган билирубин микдорининг бироз ошиши хамда
• ПЦР усулида HAV ва ИФА усулида анти-HAV ни аниклаш
Сариклик даври
• Бемор ахволи яхшиланади
• Сарикликнинг тезда ошиши (3-7 кун), стабиллашиши (3-5 кун) интенсивлигининг камайиши
• Бу даврнинг уртача давомийлиги – 2 хафта
• Жигар ва талокнинг катталашиши (10-15%)
• Билирубинемия богланмаган фракция хисобига
• АлАТ ва АсАТ нинг 3-7 мартагача кутарилиши.
• де Ритис индекси доим 1 дан кам
Сариклик - кучсиз ривожланган, клиник жихатдан 2 + гача тери копламлари ва шиллик каватлар курувида аникланади.

Реконвалесценция даври
• Клиник симптоматикани йуколиши
• Тери копламлари ва шиллик каватлар, пешоб ва ахлат рангининг нормаллашиши
• Кон зардобида билирубин микдорининг камайиши
• Биохимик курсаткичларнинг нормаллашиши
• Гепатомегалия одатда купрок сакланади

ВГАнинг атипик шакллари
• Сариксиз шакли
• Яширин шакли
• Субклиник шакли (иннапарант шакли)
• Диагностикаси
• Беморларнинг ёши
• Касаллик бошланишидан 7-50 кун ичида бемор билан мулокотда булиш
• Касалликнинг уткир бошланиши
• Продроманинг давомий эмаслиги
• Сариклик пайдо булиши билан ахволининг яхшиланиши
• Гиперферментемия, Ритис индексининг 1дан кам булиши
Тимол синамасининг юкори курсаткичи

Дифференциал (солиштирма) ташхис
• Грипп ва бошка ОРВИ
• ОТИ (ПТИ)
• Уткир гастроэнтеритлар
• Бошка этиологияли (В, С, Е) вирусли гепатитлар. Гепатит билан кечувчи юкумли касалликлар – лептоспироз, инф.мононуклеоз, иерсинеоз
• Жильбер синдроми

Даволаш
• Ёток тартиби
• ПАРХЕЗ, стол №5
• КУП СУЮКЛИК ИЧИШ
• МЕВА ВА САБЗАВОТЛАР
• Урта огир шаклларида – инфузион дезинтоксикацион терапия

ВГА нинг окибатлари
• 1-1,5 ой давомида тулик тузалиш.
• Колдик белгилар – постгепатит гепатомегалия, чузилган реконвалесценция, ут йуллари дискинезияси
• Жильбер синдроми
• Сурункали жараёнга утмайди
• 1-3 давомида КИЗ поликлиникасида диспансер назорати

Профилактикаси
• Махсус – Вакцина HAVRIX, Мулокотда булганларга иммуноглобулинопрофилактика
• Носпецифик – Санитар –гигиеник чора тадбирлар, эрта диагностика ва касалланганларни изоляция килиш, мулокотда булган шахсларни кузатиш

ВИРУСЛИ ГЕПАТИТ Е
• Фекал –орал механизм оркали юкадиган гепатит булиб, гепатит А дан купинча сув оркали таркалиши ва хомиладор аёлларда огир кечиши билан ажралиб туради.
• Аввал ВОЗ «А хам эмас, В хам эмас» гепатитлар категориясига киритилган.
• Вирус биринчи булиб 1982 й Урта Осиёда уткир гепатит билан огриган беморда аникланган. Лекин вирус идентификация килинмаган
Таркалиши
• «Большие водные вспышки»: Хиндистон, Бирма, Алжир, Непал, Туркманистон, Тожикистон, Узбекистон, Киргизистон, бошкаАфрика ва Осиё мамлакатларида
• Бу мамлакатлардага 10 дан 80% гача уткир гепатитлар гепатит Е га тугри келган (Ющук Н.Д., 1999)
• Булардан ташкари бутун дунёда касалликнинг спородик ходисалари хам учраб туради

Этиологияси
• Улчами 32 нм атрофида, кобиги йук
• РНК-сакловчи вирус
• Гепатит Е вируси ВГА га караганда ташки мухит омилларига чидамсиз
• Очик сув хавзаларида узок сакланади
• 20° ва ундан паст хароратда яхши сакланади
• Музлатиб эритилганда, дез.моддалар таъсирида тез парчаланади

Эпидемиологияси
• Каттъий антропоноз
• Касаллик манбаи касалликнинг уткир шакли билан огриган бемор одам
• Юкиш механизми – фекал-орал
• Вга га караганда контагиозлиги пастрок
• Сув оркали таркалиш хусусияти
• Касалликнинг яшинсимон кечиш характери
• Ёш структураси – 15-29 ёш Эпидемик кутарилишлар хар 7-8 йилда

Патогенези
• ВГА га ухшаш
• Тургун, лекин умрбод булмаган иммунитет ишлаб чикарилади
• Саволлар:
- Жигар зарарланишида иммун механизмлар иштирок этадими?
- Нима учун ВГЕ хомиладор аёлларда огир ёки фульминант кечади?
- Вируснинг хусусий вирулентлиги борми?

Касаллик огирлиги
- 60% холларда касаллик енгил шаклда кечади
- 40% холларда – урта огир шаклда
- 1% беморларда асосан хомиладор аёлларда огир шаклда кечади.
- Хомиладорларда ВГЕ нинг огир шаклда кечиши 80% холларда улим билан тугайди

Клиникаси
- Инкубацион даври – 14-60 кун (30 кун)
- Продрома – 4 кун – аста-секин (баъзан уткир) бошланади
- Интоксикация симптомлари: холсизлик, иштаха пасайиши
- Огрик: коринда, унг ковурга ости сохасида, купинча асосий симптом хисобланади
- Ахлат рангининг узгариши, пешоб туклашиши

Диагностикаси
- Уткир гепатит симптомокомлекси + эпидемиологик анамнез (касаллик бошланмасдан 2 хафта-2 ой давомида) + регионнинг эндемиклиги
- Ифа усули оркали бемор ахлатида анти-ВГЕ Ig M (G) ни аниклаш
- ПЦР усули ёрдамида кон зардобида ва ахлатида ГЕ вирусини аниклаш

Дифференциал ташхис (диагноз)
- Вирусли гепатит А (уткир бошланиш, сариклик даврида умумий ахволнинг яхшиланиши, серология, огир шаклларнинг булмаслиги, анти-HAV)
- Хомиладорларда ёг гепатози (интенсив жигилдон кайнаши, кизилунгач йули буйлаб огрик, то терминал боскичгача хушини йукотиш, юкори булмаган аминотрансфераз курсаткичи, анти-ВГЕ нинг булмаслиги)
- Турли генездаги бошка гепатитлар

Даволаш
- Енгил шаклида – ёток тартиби, куп суюклик ичиш, пархез№5, жисмоний нагрузкани чеклаш
- Урта огир шаклида: парентерал детоксикацион терапия
- ВГЕ нинг огир шакли билан огриган хомиладорларни интенсив даво палаталарига ёткизилади
- геморрагик синдром профилактикаси
- Хомиладорликнинг сунъий тухтатиш ман этилади

Окибатлари
- Тузалиш – куп холларда
- Хомиладорларда 99% холларда улим
- чузилган реконвалесценция – кам холларда
- Уткир гепатит Е хронизацияси кузатилмайди
- Диспансер назорати – стационардан чиккандан сунг 1 ойдан кейин текшириш. Клиник шикоятлари булмаганда ва лаборатор курсаткичлари нормал булганда руйхатдан чикарилади

Профилактикаси
- Энди аникланган бемор тугрисида СЭС га тезкор хабарнома юбориш
- Учокда дезинфекцияловчи чора- тадбирлар
- Карантин 45 кун
- Мулокотда булганларни доимий назорат килиш
- Таркибида ВГЕ га карши антитела сакловчи иммуноглобулин юбориш
 
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Infeksiyon kasalliklar » Gepatitlar, Gepatit A,E
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск:
Flag Counter