Пятница, 03.05.2024, 16:11
Hush kelibsiz Mehmon | RSS

Infeksiya faniga kirish - Giyos/FORUM

[ Yangi izohlar · Qatnashchilar · Forum qoidasi · Izlash · RSS ]
  • Страница 1 из 1
  • 1
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Infeksiyon kasalliklar » Infeksiya faniga kirish
Infeksiya faniga kirish
GiyosДата: Понедельник, 17.09.2012, 01:28 | Сообщение # 1
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
1. КИРИШ. ИНФЕКЦИЯ.
Инфекция – сузи тор маънода олинганида микроорганизмнинг макроорганизмга киришидир. Инфекцион жараён эса патоген омил кирган организмда юз берган патофизиологик узгаришлардир. Инфекцион касаллик бу инфекцион жараённинг клиник белгилар билан намоён булишидир.

Юкумли касалликлар кадим замонлардан инсониятга маълум.
Ибн Сино (980-1037) улат, чинчечак, кизамик каби юкумли касалликлар кузга куринмайдиган жониворлар томонидан чакирилишини айтган, эпидемиологик жараён хакида тушунча берган. Европада италиялик Фракастро (1478-1553) хам буни такрорлаган ва юкумли касалликларнинг юкиш йуллари хакида тушунча берган.
Англиялик Э. Женнер (1749-1823) биринчи булиб чинчечакка карши профилактик усулни уйлаб топган.
Француз Луи Пастер (1822-1895) юкумли касалликларда микроорганизмларнинг ролини исботлаб берган, вакцинани олиш усулини амалда жорий этган, кутуриш ва куйдиргига карши вакцина топган.
Р. Кох (1843-1910) томонидан микроскопни кашф этилиши микроорганизмларни урганишда катта ахамиятга эга булган.
И.И. Мечников 91845-1916) инфекция ва иммунитет хакида таълимотни асослаб берди. Вабо, кайталама терлама, захм, сил касалликларини эпидемиологиясини бойитди.
С.П.Боткин (1832-1889) катарал сарик касаллиги юкумли касаллигини таъкидлади.
Узбекистонда Тошкент Университетининг тиббиёт факультетида ишлаган А.И.Крюков, П.Ф. Боровский, Н.И. Рагоза, И.А. Кассирский, Л.М. Исаев, Н.И. Ходукин, П.Ф. Самсонов, А.Л. Каценович лар юкумли касалликлар фаннини ривожланишига катта хисса кушдилар.
Узбекистонда юкумли касалликлари урганишда катта олимлар: Х.А. Юнусова, О.С. Махмудов, И.К. Мусабаев, Ш.Х. Ходжаев, Т.О. Даминов ва яна куп-куп олимлар уз хиссаларни кушган.

Хозирда 1060 дан ортик юкумли касалликларни турлари бор, уларнинг инсон хаётида ва иктисодиётга катта таъсири бор. Юкумли касалликлар бошка касалликлардан куйидаги
билан фарк килади:

1. Юкумли касалликларни патоген микроб кузгатади.
2. Бемор касаллик манбаи булади ва касалликни бошкаларга юктиради.
3. Бемор организмида булган касалликка карши иммунитет хосил булади.
4. Юкумли касалликлар циклик утади.

Юкумли касалликлар авж олишида куйидаги омиллар зарур:
1. Патоген микроб микдори етарлилиги.
2. Патоген микроб вирулентлиги етарлилиги.
3. Одам организмининг реактивлигини пастлиги.

Турли йуллар билан микроорганизмнинг кириши куйидаги натижа билан тугайди:

1. химоя воситалари натижасида микроб организмдан чикарилади ёки улдирилади.
2. Патоген микроб организмда кулай шароит топиб урнашади.
3. Микроорганизм химоя механизмлари ёрдамида (фагоцитар элементлар, антителолар, яллигланиш жараёни) натижасида микроорганизм купайишига тускинлик килади, микроорганизм хам узини ташки кучлардан тусишга харакат килади ( капсула хосил килади, агрессин, антифагин, вирулин каби моддалар ишлаб чикаради).
4. Микробнинг асосий хусусиятлари вирулентлиги ва токсигенлигидир.
5. Микроорганизмнинг микробга карши кураш воситалари 2 га булинади: специфик ва носпецифик. Микроб патогенлиги юкори ва организм реактивлиги суст булганда куйидаги холат вужудга келади.
6. Патоген микроб организмда тез суръатда купаяди, уни химоя кучларини енгади ва касалликни манифест шаклини юзага келтиради.

Инфекцион жараённи 3-омили-ташки мухит фактори микроорганизмга хам таъсир курсатади. Буларга ташки мухит харорати, намлиги, дезинфекцияловчи моддалар, микробларнинг узаро таъсири киради.

Юкумли касалликлар таснифи.

Л.В. Громашевский 5 гурухга булади:
1. Ичак юкумли касалликлари.
А. Типик (вабо, ичбуруг, тенидиозлар, лентасимон гижжа, энтеробиоз)
Б.Токсикоинфекциялар (ботулизм, сальмонеллезлар, стафилококкли токсикоинфекциялар)
В. Баъзи ичак касалликлари ичакдан ташкари органларда патологик узгаришларга олиб келади (амёбиаз, аскаридоз, трихенеллез, эхинококкоз)
Г. Баъзи ичак касалликларида бактеремия содир булади ва микроблар турли органларни шикастлайди (корин тифи, паратиф А, В, бруцеллез, орнитоз, лептоспироз, ришта)
2. Нафас йуллари юкумли касалликлари.
А. Кузгатувчилар кирган ва урнашган жойда купаяди (кукйутал, кизамик)
Б. Кузгатувчилар бактеремия чакириб турли органларни шикастлайди (менингококкли ва паротитли инфекция)
В. Кузгатувчилар бактеремия чакириб, терида ва шиллик каватларда специфик узгаришларга олиб келади(чинчечак, сувчечак, мохов)
Г. Хаво-томчи йулидан ташкари контакт йули билан хам юкади (дифтерия, скарлатина)
3. Кон оркали юкадиган.
А. Типик (малярия, риккетсиозлар, лейшманиоз, эндемик энцефалит, кайталама терлама)
Б. Бошка хамма кон оркали юкадиган юкумли касалликлар зооноздирлар (улат, тулеремия)
4. Тери ва шиллик пардаларда жойлашган юкумли касалликлар.
А. Патологик узгаришлар юзаки жойлашган (трахома, кутир, псориаз, стрептотрихозлар)
Б. Жарохатдан кейинги юкумли касалликлар (сарамас, кокшол, пиодермия, куйдирги)
В. Патологик узгариш тукиманинг чукур кисмида булади(актиномикоз, сап, ящур, шистосомоз, анкилостомидоз)
Г.Хайвон конгандан сунг (кутуриш, содоку).
5. Турли йуллар билан юкадиган юкумли касалликлар (куйдирги, сил, улат, туляремия, дифтерия, скарлатина).
Юкумли касалликлар манбаига караб 3 гурухга булинади:
1. антроонозлар.
2. зоонозлар.
3. антропозоонозлар.
Юкумли касалликлар клиникаси
Кечиши буйича юкумли касалликлар 4 даврги булинади:
- инкубацион (яширин) инфекция юкканидан касалликнинг биринчи симптомлари пайдо булгунча.
- Бошлангич (продромал) касалликнинг биринчи симптомлари пайдо булгандан касаллик авж олгунча
- Авж олган даври касалликнинг асосий клиник симптомлари яккол намойен булганда
- Суниш даври (реконвалисценция, тузалиш) касалликнинг клиник симптомлари суниш даври.
Юкумли касалликлар кечиши буйича уткир, чузилган ва сурункали
- уткир кечиш – касаллик бошлангандан 3 ойгача давом этади
- чузилган – касаллик 3 ойдан- 6 ойгача давом этади
- сурункали- 6 ойдан ва ундан куп вактгача.
Кечиш шакли буйича: атипик ва типик
Типик шакли асосий клиник симптомлари яккол намойен булган холатда
Атипик шакли асосий клиник симптомларнинг бирортаси булмаган холатда

Огирлик тури буйича касалликлар енгил, урта огир, огир, нихоят огир кечиши мумкин.
Айрим юкумли касалликлар асоратлар билан кечиши мумкин
Окибатлари хар хил булиши мумкин:
Тузалиш
Сурункали кечиши
Асоратлар билан кечиши
Улим билан тугаши

Юкумли касалликлар диагностикасининг принциплари ва усуллари.
Юкумли касалликлар диагностикасида субъектив ва объектив усуллардан фойдаланилади. Субъектив усулларга бемор шикоятлари, эпидемиологик анамнез, касаллик тарихи киради. Объектив усулларга беморни куздан кечириш, лаборатор ва инструментал текширишлар киради.
Врач бемор шикоятларига, эпидемиологик анамнезга катта эътибор бермоги, керак булса кушимча саволлар ёрдамида маълумот йигмоги ва шу маълумотлар асосида беморни синчиклаб курмоги, симптомларни патогенетик мохиятини тушунмоги, уларни бир-бирига богликлигини аникламоги ва шулар асосида керакли кушимча текширишларни утказмоги лозим. Юкумли касалликлар диагностикасида юкумли касалликларни сунги йилларда клиникасини узгараётганини, эмлашни, антибиотикларни, гамма глобулинларни кенг кулланилиши, касалликларни енгил шаклларини куп учраётганига эътибор бериш керак.
Куп юкумли касалликларда умумий патологик белгилар учрайди, лекин баъзи юкумли касалликларда патогномик белгилар хам учрайди, бу белгиларни топилиши шу касаллик хакида далолат беради.

Юкумли касаллик чакирувчисини аниклаш учун махсус текшириш усулларидан фойдаланилади:
1. паразитологик усул
2. бактериоскопик усул
3. бактериологик усул
4. вирусологик усул
5. иммунофлюрессенция (Кумбс) усули
6. серологик текшириш усуллари
Бу усулда олдиндан маълум антиген билан номаълум антитело ёки маълум антитело билан номаълум антиген аникланади. Бунга куйидаги усуллар киради:
А. Агглютинация реакцияси
Б. Комплементни боглаш реакцияси
В. РПГА
Г. РОПГА
Д. ПЦР, ИФА
7. Аллергологик усул
8. Биопсия усули

Юкумли касалликларни даволаш принциплари.
Юкумли касалликларни даволаш этиологик, патогенетик, симптоматик, уринбосар терапиядан иборат.
Этиологик даво хозирги вактда антибиотиклар, сульфаниламидлар, фаглар ва бошка гурух химиопрепаратлар ишлатилади. Антибиотиклар бактериоцид ва бактериостатик таъсирга эга булади. Антибиотиклар ишлатилганда куйидаги коидаларга риоя килиш керак:
1. микробларни антибиотикограммасини урганиш
2. патоген микробга энг кучли таъсир этувчи препаратни танлаш
3. давони уз вактида бошлаш ва етарли давом эттириш
4. етарли дозада антибиотик бериш
5. бир неча антибиотикларни берганда уларни узаро таъсирини билиш.
Антибиотиклар таснифи.
1. пенициллин гурухи
2. цефалоспоринлар
3. стрептомицин гурухи
4. левомицетин гурухи
5. макролидлар гурухи
6. тетрациклинлар
7. аминогликозидлар
8. полимиксинлар
9. замбуругга карши антибиотиклар.
Антибиотикотерапияга хос умумий асоратлар:
1. аллергик холатлар
2. эндотоксик реакция
3. дисбактериоз.
Этиотроп даво чораларини узи етарли эмас.

Беморга этиотроп даво таъсирини кучайтириш учун организм химоя кучларини оширувчи воситалардан кулланилади: фаготерапия, вакцинотерапия, кон куйиш. Фаготерапияда бактериофаглардан фойдаланилади. Бактериофаг тирик, лекин мустакил яшай олмайдиган тузилма, унинг яшаши ва купайиши учун албатта бошка тирик хужайра шарт. Бактериофаг хужайраларни парчалайди ва уни фагоцитлар томонидан ютилишини кучайтиради. Ичбуруг, вабо, газли гангренада яхши натижа беради.

Серотерапия. 1894 й. немис олими Беринг ва француз олими Э.Ру томонидан асос солинган. Бу усулда гомологик ва гетерологик иммун зардоблар ишлатилади. Улар антитоксик ва антибактериал булади. Антитоксик зардоблар дифтерия, ботулизм, кокшол, газли гангренага карши ишлаб чикилган. Улар тегишли анатоксинлар билан эмланган отлар конидан олинади. Антибактериал зардоб турлари: аглютининлар, бактериолизинлар, опсонинлар.

Иммунотерапия специфик ва носпецифик булади. Специфик: вакциналар улдирилган ёки патогенлик хусусияти йукотилган бактериялардан тайёрланади, асосан, юкумли касалликларни сурункали формаларида фойдаланилади (бруцеллез, туляремия, ичбуруг). Носпецифик иммунотерапия эса организмни умумий химоя кучларини оширишга каратилган булиб, унга турли витаминлар, кон ва кон таркибий кисмлари, пиримидинларни куллаш киради.

Гормонотерапия. Юкумли касалликлар огир утганда буйрак усти бези функцияси бузилади. Гормонлар куйидаги таъсирга эга:
1. яллигланиш реакцияси сусаяди
2. антителолар синтези бузилади
3. ретикулоэндотелийлар фаолияти бузилади
4. узок вакт даволаш огир инфекцион касалликларга олиб келади. Шунинг учун гормонларни зарур булгандагина ишлатиш ва 14 кундан ортик бермаслик тавсия килинади.
Гормонлар билан даволашда куйидагиларга эътибор килиш керак:
1. дозаси меъёрида булиши ва уни аста секин олиб ташлаш.
2. махаллий ва умумий яллигланиш анча кучли булса, шунча гормонлар билан даволашга асос куп.
3. Хомиладор аёлларга бериб булмайди.
Юкумли касалликларни даволашда булардан ташкари инфузион терапия, оксигенотерапия, ферментлар, антифермент дорилар ишлатилади.
Профилактикаси махсус ва номахсус булади. Номахсус профилактикага санитария окартув ишлари, ахолини санитария гигиеник савиясини ошириш, дезинфекция, дезинсекция чора тадбирлари ва бошкалар киради. Махсус профилактика организмда аник бир касалликка иммунитет хосил килишга асосланади. Бунга вакцинация, анатоксинлар-актив сунъий иммунитет хосил килиш учун; гамма глобулинлар-пассив сунъий иммунитет хосил килиш максадида кулланилади.
 
SokinaДата: Среда, 19.09.2012, 17:48 | Сообщение # 2
Полковник
Группа: Talaba
Сообщений: 1008
Репутация: 33
Статус: Offline
Tavba qildim,1060 xil yuqumli kasalliklar bor ekan. Immunitet qancha kuchli bölsa,kasallik yuqish havfi wuncha kam bölishini bilaman.Immun tizimining chidamliligi gemoglabinga bog'liqmi? Gemoglabinning odamda me'yori qancha bölishi kerak?

Seni juda sog'indim,Rabbim!
 
GiyosДата: Суббота, 29.09.2012, 19:43 | Сообщение # 3
Полковник
Группа: Administrator
Сообщений: 2492
Репутация: 45
Статус: Offline
120-160 mmol/l
Imunitetga leykotsitlar javob beradi.
 
FarxodДата: Четверг, 25.04.2013, 10:04 | Сообщение # 4
Группа: Qadrli mehmon





Gemoglobinga bogliqmas Oq qon tanachalariga bogliq
 
Giyos/FORUM » DARSLARIM » Infeksiyon kasalliklar » Infeksiya faniga kirish
  • Страница 1 из 1
  • 1
Поиск:
Flag Counter